Co to takiego Camera Obscura ?
Najprościej rzecz ujmując jest to ciemny pokój z dziurką. Zresztą Camera Obscura to po łacinie znaczy właśnie ciemny pokój.
Potem oczywiście w ramach miniaturyzacji z pokoju zrobiło się pudełko po butach i doszły różne bajery. Soczewki, półprzeźroczyste ściany, lustra, przysłony itd.
Co robi Camera Obscura?
Najprościej mówić to samo co twój aparat fotograficzny i projektor filmowy naraz. Światło wpada przez dziurkę (mniejszą od dziurki od klucza) do pokoju i na przeciwległej ścianie widzisz to co dzieje się na zewnątrz. Problem w tym, że dziurka musi być mała więc obraz jest ciemny i odwrócony „do góry nogami”. Ale od czego soczewki i lustra. Rozjaśnią, wyprostują, żeby klient był zadowolony.
Do czego służy Camera Obscura ?
To zależy komu. Alhazen w XI wieku oglądał w niej zaćmienie słońca (czyżby dostał szlaban na wyjście z domu ;-), dzięki czemu zobaczył, że słońce podczas zaćmienia ma sierpowaty kształt niczym księżyc.
Potem również inni naukowcy jak np. Reinerus Gemma-Frisius, Roger Bacon czy Guillaume De Saint-Cloud zamykali się w swoich pokojach podczas zaćmień słońca. W XVII wieku coraz bardziej wypasione, bo wyposażone w soczewki i teleskopy Obscury zdradziły że Słońce ma plamy i do tego czasami przed nim paradują Wenus z Marsem.
I co jeszcze ?
A w międzyczasie malarze i artyści zatrudnili Camera Obscura do pomocy w rysowaniu.
W XVI wieku tak zachwalał ją włoski naukowiec i pisarz Giovani Battista della Porta : ”Jeżeli nie umiesz malować możesz dzięki niej szkicować ołówkiem. Potem pozostaje tylko wypełnić szkic kolorem”, a Daniel Barbaro radził by po zamknięciu i zaciemnieniu pokoju tak by światło wpadało jedynie przez otwór z soczewką „wziąć kartkę papieru i przesuwając ja znaleźć najostrzejszy obraz , a gdy na papierze pojawi się scena w całym swym realizmie z kolorami, cieniami i ruchem […] Trzymając papier nieruchomo można całą scenę naszkicować (obrysować) i potem pokolorować”.
Camera Obscura była wykorzystywana w malarstwie nie tylko przez mało uzdolnionych amatorów, ale również przez wielkich mistrzów. Podejrzewanymi o używanie Camera Obscura w pracach nad swoimi obrazami są tacy mistrzowie jak Canaletto czy Jan Vrmeemr. Oczywiście do tego czasu Camera Obscura ewoluowała z ciemnego pokoju z dziurką zrobioną w okiennicy do mniejszego lub większego pudła z systemem soczewek i luster dających jaśniejszy i nieodwrócony obraz.
I to wszystko?
Oczywiście, że nie ! Camera Obscura to również pierwsze „quasi kina” gdzie publiczność zgromadzona w ciemnym pokoju oglądała projekcje rozgrywających się na zewnątrz scen na specjalnym ekranie bądź stole. Pierwsze wzmianki o takich spektaklach to rok 1550, ale zarówno publiczność jak i sprzęt musieli dojrzeć do takich emocji. Dopiero XIX wiek przyniósł popularność przenośnym i stacjonarnym salom projekcyjnym w których panorama okolicy za pośrednictwem soczewek i luster była kierowana na ekran na którym podziwiała go zgromadzona w ciemnej sali publiczność.
Ale Camera Obscura to również namioty obserwacyjne gdzie podczas I i II Wojny Światowej nanoszono na papier kursy i prędkości przelatujących nad nimi samolotów i wiele innych zastosowań.
Chcę więcej !
Wcale się nie dziwie... Po więcej zajrzyj na podlinkowane poniżej strony. Znajdziesz tam wiele interesujących faktów, rysunków i schematów. W większości po angielsku.
Ale najpierw zerknij na film "1001 Inventions and the World of Ibn Al Haytham" o arabskim wielkim XI wiecznym naukowcu Ibn Al Haytham. W 9.00 minucie na scenę wchodzi Camera Obscura i gra praktycznie do końca filmu.
Cykl artykułów o fotografii otworkowej (po polsku).
Strona miłośników Camera Obscura z USA (dużo zdjęć !).
Jeżeli zaintrygowały Cię możliwości Camera Obscura to możesz mieć swoje w pełni funkcjonalne urządzenie już pojutrze.
